Blog #10 – De meerwaarde van beeldvormingstechnieken (deel 2: UTC en elastografie)
Beeldvorming van pezen gebeurt in de dagelijkse praktijk regelmatig. Niet alleen in ziekenhuizen, maar ook fysiotherapie praktijken hebben steeds vaker beeldvormende technieken tot hun beschikking. De conventionele beeldvormende technieken zoals echografie en MRI zijn beperkt tot het onderscheiden van een normale of abnormale pees of maken gebruik van een subjectief classificatie systeem. De enige objectieve metingen zijn gerelateerd aan de afmetingen van de pees zoals diameter (anterior – posterior) of grote van de dwarsdoorsnede van het afwijkende deel van de pees. De laatste jaren zijn beeldvormende technieken die peesstructuur meer proberen te kwantificeren in opkomst. Deze blog gaat over de meerwaarde van de beeldvormende technieken Ultrasound Tissue Characterization (UTC) en elastografie. Deze technieken zijn specifiek voor pezen ontwikkeld en kwantificeren de peesstructuur. Deze blog is het vervolg op deel 1 over beeldvorming van pezen waarin onder andere echografie en MRI worden besproken.
Ultrasound Tissue Characterization (UTC)
UTC is een beeldvormingstechniek die gebruik maakt van een “normale” echokop (figuur 1). Deze echokop wordt geautomatiseerd over de pees bewogen door een tracker. Hierbij worden elke millimeter vijf beelden gemaakt van de dwarsdoorsnede van de pees. Door deze beelden samen te voegen wordt een 3D data blok gemaakt. Met behulp hiervan wordt de stabiliteit van de echobeelden over de lengte van de pees met elkaar vergeleken. Vervolgens worden hieruit 4 echo-types onderscheiden (figuur 2). Onderzoek bij (paarden)pezen heeft aangetoond dat dit verschillende soorten peesweefsel kan onderscheiden. Let op, dit is niet hetzelfde als collageen type I – IV. Bij UTC beelden worden type I en II gezien als een intacte/stabiele peesstructuur en type III en IV als peesweefsel waarbij disorganisatie van de vezels bestaat.
Figuur 1. Uitvoering UTC scan bij patellapees
Figuur 2. UTC datablok zonder en met echo-types.
Elastografie
Elastografie is een techniek die de mechanische eigenschappen van een pees kan meten. Er wordt van buitenaf door de echokop (bijvoorbeeld door middel van impulsen) een druk op de pees gegeven. Elastografie is gebaseerd op rek die ontstaat in een pees als er van buitenaf op de pees gedrukt wordt. Stijver weefsel is minder rekbaar, terwijl soepel weefsel rekbaarder is. Bij elastografie wordt er over een normaal echobeeld een kleurenbeeld gelegd dat de relatieve stijfheid van het weefsel aangeeft (figuur 3). Dit kan ook door middel van een getal worden weergegeven.
Figuur 3. Voorbeeld van elastografie van een pees
Zowel UTC als elastografie zijn technieken die goed gebruikt kunnen worden in de beeldvorming van pezen. Deze technieken maken door een (semi-) kwantificatie van peesweefsel een objectiever beeld van pezen mogelijk. Een belangrijke kanttekening die hierbij geplaatst moet worden is, zoals ook genoemd in de eerste blog over dit onderwerp, dat beeldvorming alleen in aanvulling op het ‘reguliere’ fysieke onderzoek van een (sport)arts of fysiotherapeut moet plaatsvinden. In de eerste blog over dit onderwerp kwam ook al naar voren dat er geen één op één relatie is tussen afwijkingen die te zien zijn op beeldvorming en pijn die iemand aan zijn of haar pees heeft. Dit is ook het geval voor UTC en elastografie.
Mathijs van Ark
Leestip
Docking, S. I., Ooi, C. C., & Connell, D. (2015). Tendinopathy: is imaging telling us the entire story?. journal of orthopaedic & sports physical therapy, 45(11), 842-852.